فیوز چیست؟
فیوز وسیله‌ای حفاظتی است که جهت حفاظت تجهیزات در برابر اضافه جریان ناشی از اضافه بار و یا اتصال کوتاه به کار برده می‌شود. حتما تا به حال پیش برایتان پیش آمده است که فیوز خانه‌تان عمل کرده و یا در اصطلاح عام، پریده است؛ در واقع در این هنگام فیوز از وسایل خانه شما مراقبت نموده است.
در خودرو نیز بسته به مدل و سازنده خودرو، سیستم‌های الکتریکی متعددی (هر چند شاید در مورد خودروهای داخلی، صفت متعدد چندان پسندیده نباشد!) وجود داشته و باید در مقابل جریان‌های بیشتر از مقادیر نامی محافظت شوند که این حفاظت نیز بر عهده فیوزها است.
حفاظت مدارات الکتریکی در خودروها بر عهده فیوزها بوده و این قطعات با فدای جان خود مانع از آسیب به تجهیزات الکتریکی می‌شوند.
فیوزها (Fuse) اتصالات ساده‌ای هستند که در مواقع لزوم جریان برق را قطع کرده تا تجهیزات برقی آسیب نبینند. به عبارت دیگر فیوز خودرو قطعه ایست که وظیفه تنظیم برق ورودی به دستگاه مورد نظر در خودرو را داشته و در صورت ایجاد بار اضافی، اتصال جریان برق را قطع کرده و باعث می شود دستگاه مصرف کننده، آسیب نبیند.
نوسانات جریان برق در خودرو می‌تواند آسیب زیادی به مصرف‌کننده‌ها و تجهیزات الکتریکی وارد کند. اما وجود فیوز سبب می‌شود تا این نوسانات با عبور از پلی به نام فیوز ، کنترل شوند.
فیوز یکی از قطعات کوچک در خودروهای هستند که وظیفه تنظیم برق رسانی به دستگاه‌های مختلف خودرو را دارد
فیوزها قطعات کوچکی هستند که در خودروها وظیفه کنترل برق ورودی به دستگاه‌های مختلف را دارند و در صورت زیاد شدن بار الکتریکی ورودی یا نوسان داشتن آن، جریان را قطع می‌کند تا آن دستگاه به خصوص از کار بیافتند و صدمه نبیند.
فیوزها معمولا در بخشی به نام "جعبه فیوز" در خودروها قرار دارند که در دسترس راننده است و در دفتچرچه راهنما مشخصات تمامی آنها ذکر شده است.
این قطعات مسئول تنظیم جریان برق را دارند و در زمانی که برق دچار نوسان شود برق ورودی به دستگاه مربوطه را قطع می‌کند تا دستگاه آسیب نبیند و خود آنها هم به اصطلاح می‌سوزند که باید یک فیوز جدید جایگزین آنها شود.
فیوز خودرو نقش بسیار مهمی در عمر سیستم های مختلف خودرو دارد و به نوعی پیش مرگ آنها می شود. فیوز خودرو به عنوان محافظی برای سیستم های برقی خودرو است. جریان برقی که از سمت باتری ماشین به سمت قسمت های مختلف برقی مثل لامپ ها فرستاده می شود، ابتدا از فیوز عبور می کند، چنانچه ولتاژ برق همراه با نوسانات بوده یا شدت جریان آن بیش از حد طبیعی باشد، به محض ورود به فیوز از عبور آن جلوگیری می شود. جلوگیری از جریان و ولتاژ نامناسب به معنی تنظیم آن است؛ در صورتی که نوسانات جریان برق بیش از اندازه مخرب بوده و قابل کنترل نباشد، فیوز می سوزد. تعداد فیوزهای خودروهای سبک بین ۱۰ تا ۳۰ عدد و تعداد فیوزهای خودروهای سنگین بین ۱۰ تا ۱۰۰ عدد متغیر است.
بررسی جعبه فیوز و سالم بودن فیوزها اولین راهی است که پس از خرابی هر یک از قسمت های الکتریکی به ذهن می رسد. البته ممکن است اشکال به وجود آمده مربوط به خراب شدن خود قطعه یا مدار آن باشد؛ اما بررسی جعبه فیوز تقریباً راحت ترین کاری است که راننده ی بی تجربه ی خودرو هم می تواند انجام دهد. اگر در حال حاضر در چنین موقعیتی قرار دارید و می خواهید بدانید فیوزها سالم هستند یا نه، باید علائم سوختن فیوز خودرو را بدانید.
جعبه فیوز بیشتر خودروها در داخل کابین و زیر فرمان تعبیه شده است؛ اما خودروهایی که جعبه فیوزشان در داخل داشبورد یا زیر کاپوت جلو باشند هم وجود دارند.
ممکن است علاقه داشته باشید اطلاعاتی در مورد واشر سرسیلندر خودرو ، انواع واشر سرسیلندر و دلایل اصلی سوختن واشر سرسیلندر داشته باشید.
جعبه فیوز چیست؟
همانطور که از اسم آن نیز مشخص است جعبه فیوز در واقع جعبه‌ای است که تمامی فیوزها در آن نصب شده و سرخط تمامی تجهیزات الکتریکی خودرو از آن تغذیه می‌شوند. استفاده از جعبه فیوز، نظم بیشتری به سیم‌کشی در خودرو داده و عیب‌یابی و رفع عیب‌های سیستم‌های الکتریکی را بسیار ساده می‌نماید. فیوزهای مورد استفاده در خودرو با رنگ‌ها و ظرفیت‌های مختلف ساخته و در داخل جعبه‌فیوز تعبیه می‌شوند. بر روی هر یک از این فیوزها عددی نوشته شده است که بیانگر ظرفیت فیوز است.
به عنوان مثال چنانچه به هنگام چک کردن جعبه فیوز، فیوزی با عدد 15 روی آن را مشاهده نمودید این امر بدین معناست که حداکثر جریان قابل تحمل این فیوز برابر با 15 آمپر بوده و چنانچه جریان بیش از این مقدار گردد؛ فیوز عمل نموده و مسیر جریان مدار قطع خواهد شد.
انواع فیوز خودرو
فیوز ها دارای انواع مختلفی هستند که در ماشین های مختلف و برای کاربرد های مختلف مورد استفاده قرار میگیرند که عبارتند از :
-
فیوزهای مستطیلی و سرامیکی
فیوزهای سرامیکی، پرکاربردترین نوع فیوز در خودروها هستند. این فیوزها از دو پایه تشکیل شده‌اند که توسط یک سیم ضخیم‌تر هم به هم وصل شده‌اند. چنانچه جریان از مقدار نامی تجاوز نماید، سیم رابط ذوب شده؛ ارتباط بین دو پایه قطع شده و در نتجه مسیر جریان باز خواهد شد.
-
فیوزهای شیشه ای
فیوزهای شیشه‌ای از دیگر فیوزهایی هستند که در خودروها مورد استفاده قرار گرفته و اتصال دو سر فیوز با یک سیم نازک انجام میگیرد و در صورت عبور جریان بیش از مقدار معمول ذوب می‌گردد.
-
فیوز فلزی
در فیوز فلزی در صورت عبور جریان بیش از مقدار نامی، ارتباط بین دو سر آن قطع شده و مدار در مقابل اضافه جریان محافظت می‌گردد.
مطلب پیشنهادی : دلایل سوختن واشر سرسیلندر ، رفع عیب سوختن واشر سرسیلندر
چگونگی عملکرد و انجام وظایف فیوز ها
فیوزها دارای یک نوار فلزی هستند که در داخل یک محفظه نارسانا به همراه جرقه‌گیر قرار داده می‌شوند. زمانیکه جریان بیش از حد مجاز افزایش می‌یابد این نوار فلزی ذوب شده و در نتیجه مسیر جریان بسته خواهد شد.
وقتی جریان برق در خودرو بیش از حد مورد‌نظر شود فیوز که اتصال فلزی با آلیاژ خاصی است آب شده و مانع از انتقال این جریان به مصرف‌کننده می‌شود. عنصر اصلی ساخت فیوز، یک نوار فلزی است که در یک محفظه غیر رسانا قرار دارد. با عبور جریان بیش از حدمجاز، نوار فلزی ذوب می‌شود و مدار الکتریکی قطع می‌شود. هرگاه یکی از تجهیزات برقی کار نمی‌کند ممکن است فیوز محافظ آن سوخته باشد. در شکل زیر چند فیوز سالم را مشاهده می‌کنید. اما در فیوز سوخته قسمت هشتی وسط فیوز آب شده و جریان را انتقال نمی‌دهد. اما اگر فیوزی سوخته باشد برای عوض کردن آن باید مراحل ساده‌ای را رعایت کرده تا بتوانید آن را به راحتی عوض کنید.
روی هر فیوز خودرو معمولا اطلاعاتی در رابطه با حداکثر شدت جریان عبوری از خود نوشته شده است که نشان می دهد اگر نوسانات برق خودرو از مقدار مشخص شده بیشتر باشد، اصطلاحا فیوز آب شده و قطع می گردد. این قطعه سبب می شود تا دستگاه مصرف کننده ای که برق خود را از طریق فیوز میگیرد، دیگر برق رسانی نداشته باشد و از مدار خارج گردد. این عمل به این دلیل انجام می گردد تا از بروز مشکلات اساسی در خودرو، با نوسانات شدید، جلوگیری گردد.
علائم و نشانه های سوختن فیوز خودرو
فیوز خودرو انواع مختلفی دارد اما رایج ترین نوع آن که در جعبه فیوز بیشتر خودروها به کار رفته است، فیوز مستطیلی است. فیوز مستطیلی از دو پایه ی فلزی و یک روکش غیر رسانا تشکیل شده است. چنانچه فیوز سوخته باشد، رنگ پایه ها یا روکش آن با تغییر رنگ و تیرگی همراه است. گاهی اوقات روکش ها شیشه ای و شفاف هستند، اگر این مدل را جلوی نور بگیرید، متوجه سوختن یا قطعی مدار داخلی آن می شوید. روکش های مات به طور معمول، بعد از اتصالی و سوختن، سیاه می شوند. آب شدن نوار فلزی داخل قاب و یا ایجاد شکستگی روی آن نیز از دیگر علائم سوختن فیوز خودرو است.
ممکن است بعضی از فیوزها به صورت مشترک برای چند قسمت مورد استفاده قرار بگیرند. در چنین مواقعی، اطمینان از صحت عملکرد این قطعات کمی سخت تر است. برای این که متوجه شوید فیوز مشترک بین چند قسمت الکترونیکی به علت خرابی یا اتصالی کدام قسمت سوخته است، باید همه ی اتصالات دستگاه های مربوط به آن فیوز را قطع کنید. پس ابتدا فیوز سالمی را جایگزین کنید و سپس یک به یک، دستگاه را وصل کنید تا ببینید، فیوز با اتصال کدام قسمت، اتصالی می کند و می سوزد.
بخوانید در مورد اجزای تشکیل دهنده گیربکس ، مشخصات انواع گیربکس دستی و انواع گیربکس اتومات ماشین های ایرانی و خارجی.
دلایل اصلی سوختن فیوز خودرو
- نامرغوب بودن مواد اولیه در ساخت فیوز ؛
- خراب شدن دینام ؛
- باتری به باتری کردن غیر اصولی خودرو ؛
- بروز اتصالی یا قطعی در اتصالات و سیم کشی سیستم برق رسانی ؛
- اتصال غیر استاندارد تجهیزات جانبی به خودرو (به صورت مستقیم) ؛
- اضافه شدن تجهیزات و سیستم هایی به خودرو و وارد آوردن فشار بیش از حد به سیستم برقی آن مثل سیستم صوتی با آمپر بالا و چراغ های پرنور غیر استاندارد ؛
تعویض فیوز خودرو
پس از اینکه از سوخته و معیوب بودن فیوز اطمینان پیدا کردیم، حال نوبت به تعویض فیوز خودرو می رسد. همواره توجه داشته باشید که فیوز تعویضی باید دقیقا از نظر ظرفیت، با راهنمای جعبه فیوز خودرو برابر باشد و هر گونه تغییری در میزان ظرفیت، باعث صدمه رساندن به دستگاه مربوطه خواهد شد. بنابراین پس از اینکه فیوز معیوب را تشخیص دادید، آن را با گیره مخصوص از جای خود جدا کرده و با یک فیوز هم ظرفیت دیگر که در دفترچه راهنمای جعبه فیوز مشخص شده است، تعویض نمایید.
برای تعویض فیوز خودرو و جا زدن فیوز جدید در محل خود، نیازی به استفاده از گیره نبوده و می توان با استفاده از انگشت خود، فیوز مورد نظر را در مکان خود نصب نمود. توجه داشته باشید که فیوزها دارای پایه مثبت و منفی نبوده و تفاوتی نخواهد داشت که فیوز را در چه جهتی در جای خود قرار دهیم.
نکاتی مهم برای تعویض فیوز خودرو
- توصیه می شود که قبل از تعویض فیوز خودرو ابتدا از دلیل سوختن فیوز اطمینان حاصل کنید. فیوز ها تنها در صورتی می سوزند که نوسان شدیدی در مسیر جریان الکتریکی دستگاه مربوطه ایجاد شده باشد.
- هیچگاه ظرفیت فیوزها را به صورت سلیقه ای بالا نبرید. ظرفیت کمتر از میزان استاندارد باعث سوختن دوباره و ظرفیت بیش از حد استاندارد، باعث ایجاد صدمه به دستگاه اصلی می گردد.
- برای تعویض فیوزها می توانید از فیوزهایی که در قسمت های خالی خود جعبه فیوز، موجود می باشند استفاده کنید.
- از فشار اضافی در جا زدن و در آوردن فیوزها خودداری کنید. ممکن است پایه فیوز بشکند و در شکاف باقی بماند.
- فیوزهای همرنگ معمولا دارای ظرفیت یکسان می باشند.
این کار باعث میشه فیوز بسوزد
خودرو را به یک برق کار نشان دهید.
سلام.تشریف بیارید در خدمتتون هستیم و هر کاری ازمون بر بیاد انجام میدیم